यत्र तत्र सर्वत्र

हे कवितापुष्प कोल्हापुरातील महापुरात जे वाहून गेले त्यांच्या आत्म्यास नि जे जिवंत आहे त्यांच्या कणखर रांगड्या हिमतीस अर्पण... जिच्या कटीखांद्यावर आजवर पोसलो, वाढलो. निर्भयपणे सुखावलो त्याच क्रुष्णामाईच्या रौद्ररूपानं अनेक संसाराची वाताहात झाली. गावच्यागाव पोरकी झाली. या महापुरानं जिभल्या चाटीत अगदी सगळं सगळं धुऊन नेलं. पण तो नेऊ शकला नाही त्यांची रांगडी हिंमत, न बुडणारा स्वाभिमान नि न आटणारं किस्नामाईवरील अपार अपार प्रेम. त्याच पुरात एका माऊलीनं जे अनुभवलं ते. माय किस्नाबाई, का गं कोपली भयाण गाव गोकूळ गं माझा, का गं केलास मसान तुझ्या मायेनं पोसल्या, हितं पिढ्यापिढ्या कैक भाळावरी गं कोरड्या, लिव्हला हरिताचा लेखं तोच पुसूनीया आज, का गं केली अशी दसा सांग कशी गं सुचली, आई तुला अवदसा? तुझ्या कडे कटीवरी, व्हतो जगत मानानं काळ्या शिवारी खपत, राबत, भिजत घामानं काडी काडी जमविली, परि आभाळ फाटलं कशी सांगू तुज दैना, दुःख ऊरात दाटलं गाडगी खापराचा बाई, माझा दुबळा संसार तुझ्या पाव्हणचारास, कसा पुरा पडणार टाकूनीया दूर तीर, का गं वलांडल्या येशी सानं, थोरं, गुरं, ढोरं, गेली ...

शिवशंकर हे तसं वैरागी, विजनवासी दैवत. पर्वतात, गिरीकुहरात रमणारं. त्याच्या मनाजोगती अवघड, बिकटस्थाने या सह्याद्रीच्या अंगोपांगी अगणित. कुठे तो खंडोबा म्हणून विराजित झाला. तर कुठे ज्योतिबा म्हणून आसनस्थ झाला. कुठे घ्रुष्णेश्वर म्हणून तर कुठे त्र्यंबकेश्वर, कुठे सागरेश्वर तर कुठे लिंगेश्वर. कुठं वितंडेश्वर तर कुठे लवथळेश्वर, कुठे गावपंचक्रोशीत भैरवनाथ म्हणून तर कुठे अगदी निसंग मसाणजोगी होऊन ढाकच्या गडदेत बहिरी म्हणून.... तसाच इथं रायगडी जगदीश्वर होऊन तो विसावला. श्रावणातल्या सोमवारी तर आदल्या दिवसापासूनच जगदीश्वराच्या सरबराईस सुरूवात होत असल. घरोघरीच्या घरधनीनी, चिमखड्या परकरी पोरी आपल्या अंगणा परसातील झेंडू, शेवंती, लालभडक जास्वंदी नानापरीची फुलं जमवित असतील. परकराचे ओचे धरून भरभरून बेल निर्गुडीच्या पाल्यासाठी अवघा गड पालथा घालीत असतील. रायगडावर निर्गुडीची काय वाणवा. सबंध गडभर निर्गुडी उभ्या. त्यातल्या त्यात बाजारपेठेमागून टकमकीकडे जाणाऱ्या वाटेवर, कुशावर्तापासून जो ओहोळ उतरतो तिथल्या खळग्यात, जगदीश्वरापाशी सातविनीच्या खळग्यात नि शिबंदीच्या घरटाणाशी अधिक दाट नि डंगाळ्या निर्गुडी....